Gëzuar 8 marsin Eva

Fshati që duket nuk do kallauz. Nuk ka nevojë të argumentohet pse Bibla nuk është tekst feminist. Të gjithë protagonistët janë meshkuj, në një botë meshkujsh, deri tek apostujt e Krishtit.

Gratë zënë një pozicion dytësor në botën biblike…

Të gjithë e dimë se sipas përshkrimit që jepet në Bibël, kur Zoti pa se Adami po ndjehej i vetmuar, mori një brinjë të Adamit dhe me këtë brinjë krijoi Evën, për t’i bërë shoqëri atij (Genesi 2, 18-25). Përkthimi i Biblës shpreh një koncept që, aktualisht, përcaktohet si seksist.

Pra gruaja si përfundim jo vetëm është inferiore, sepse është krijuar nga një brinjë e burrit, por edhe qëllimi për të cilin është krijuar është që t’i bëjë shoqëri burrit e, përveç kësaj, është kjo grua që e shtyn në gabim Adamin duke e damkosur me mëkatin origjinar, duke shkaktuar kështu dëbimin nga Parrizi (Parajsa). Një grua e krijuar nga një kockë pothuaj pavlerë ashtu siç do të jetë roli i saj në shoqëri…

A e përdori Zoti një brinjë të Adamit për të krijuar Evën?

A ka mundësi që një Zot i përsosur të ketë harruar diçka? Apo ndoshta janë njerëzit që e kanë interpretuar gabim tekstin…

Ajo që dimë sot ka arritur te ne nga përkthimet

Një nga hipotezat në lidhje me përkthimin e gabuar nga hebraishtja, është pikërisht fjala tselah (tzelà), që është përkthyer “brinjë”.

Në Bibël shkruhet se Zoti “mori një tzelà (צלע) të tij” (Gn 2:21), sipas mendimit të shumë teologëve ndër të cilët Romolo Giovanni Capuano, dhe disa biblistëve të tjerë, Danilo Valla, Eva ka lindur nga gjysma e Adamit, e jo thjeshtë nga një brinjë, kjo fjalë pra duhet të përkthehej si “gjysmë” ose “anë” (Gen 2, 21-23).

Tselah përsëritet 49 herë në Bibël e përkthyer si “gjysmë”, “anë” e vetëm në rastin e mësipërm përkthehet “brinjë”. Ky përkthim sigurisht i gabuar është një nga shkaqet e inferiorizimit të gruas gjatë shekujve (në fakt si burri ashtu edhe gruaja kanë të njëjtin numër brinjësh).

Tregimi i krijimit të gruas përmban një mësim të rëndësishëm. Duke krijuar gruan, Zoti nuk e bëri atë të ndarë e të shkëputur nga burri, nga pluhuri i tokës ashtu siç kishte bërë me Adamin. E ka bërë duke marrë gjysmën (צלע, tzelà) e Adamit, kështu na mëson se gruaja ishte me të vërtetë ‘kocka e kockave të tij e mishi i mishit të tij’ (Gn 2:23). Nuk ishte krijuar për t’iu nënshtruar burrit; sepse ishte krijuar nga e njëjta lëndë me të njëjtën natyrë, ishte “gjysma”.

Në librin e saj të fundit, Le ribelli di Dio, (Rebelet e Perëndisë), teologia Adriana Valerio pohon se edhe te Kënga e këngëve do të ishte e nevojshme të ndërhyhej me një përkthim të ri.

P.sh. shprehja “Me dhimbje do të lindësh fëmijë” (Gen 3,16), tingëllon si një dënim i përjetshëm, por që do të mund të përkthehej shumë mirë si “Me mund do të lindësh fëmijë”, që shpreh një konstatim të thjeshtë. Pra, vargu 3, 16 i Genesi do të duhej të rishkruhej plotësisht duke hapur kështu një kënd vështrimi më pak ndëshkues dhe më të dashur të Zotit. Një vizion në të cilin burri dhe gruaja janë në të njëjtin nivel ku Zoti nuk dënon, por komunikon një plan jete për të dy, burrin dhe gruan.

Kjo tezë është në përputhje edhe me tregimin e parë të krijimit: “Zoti krijoi njeriun (qenien njerëzore) sipas imazhit të Tij; pra e krijoi sipas imazhit të Zotit; krijoi mashkullin dhe femrën”. Pse vallë, një Zot i plotfuqishëm, që krijoi botën nga hiçi, do të kishte nevojë për një brinjë të mashkullit për të krijuar femrën?

A ka mundësi që një Zot i përsosur të ketë harruar diçka? Mos ndoshta janë njerëzit që e kanë interpretuar gabim tekstin?…

Referime:

• Valerio A., 2014, Le ribelli di Dio, Feltrinelli, Milano, pp. 34-35.
• Audlin J., The Gospel of John Restored and Translated, Volume I, Editores Volcán Barú. (Copyright © 2016 James David Audlin)
• Feiler B., The First Love Story: Adam, Eve and Us, Penguin, 2017.