Në Itali ka 3 konsullata të përgjithshme shqiptare; në Romë pranë Ambasadës sonë, në Milano dhe në Bari. Përveç këtyre selive, sidomos pas vitit 2000 janë shtuar në mënyrë domethënëse edhe konsullatat e nderit. Për tu bërë konsull nderi nuk ka nevojë të jesh diplomat karriere.
Zakonisht, vendi dërgues (Shqipëria) mund të emërojë shtetas shqiptarë që jetojnë prej vitesh në vendin pritës (Italia), ose shtetas italianë që janë shquar për vepra konkrete në dobi të Shqipërisë. Në rastin e dytë bëhet fjalë për profesionistë të fushave të ndryshme, që përveç prestigjit dhe kualifikimeve, duhet të kenë edhe mbështetjen e komunitetit shqiptar me banim në territorin e jurisdiksionit të tyre, pasi gjatë mandatit. Ndër të tjerash duhet të jenë në dispozicion të këtij komuniteti gjatë mandatit të tyre.
Pas marrjes së emërimit nga autoritetet shqiptare, konsulli hyn në detyrë në momentin kur i lëshohet Exequatur-i nga shteti italian, akt me të cilin autorizohet të ushtrojë mandatin konsullor në Itali. Exequatur zgjat 5 vjet, pas të cilave nëse nuk ripërtërihet nga Ministria e Jashtme italiane me kërkesë të asaj shqiptare, për shtetin italian personi në fjalë nuk është më konsull.
Atëhere le të marrim në konsideratë disa raste, duke kërkuar natyrisht sqarime.
Rasti më i dukshëm është ai i Giovanni Firera-s, ish konsull nderi i Shqipërisë për Provincën e Torino-s. Para emërimit të tij si konsull, nuk mundëm të gjenim asnjë lidhje ndërmjet tij dhe Shqipërisë. Në shumë artikuj gjejmë emërtimin “Konsull i Shqipërisë në Piemonte”, ndërkohë që jurisdiksioni i tij ka qenë vetëm për provincën e Torino-s. Nga ambasada jonë në Romë, na shpjegojnë se zakonisht jurisdiksioni i konsullatave të nderit është provincial, duke qenë se niveli rajonor mbulohet nga konsullatat e përgjithshme.
Atëhere i kërkuam shpjegime Ambasadorit shqiptar në Romë, Llesh Kola, i cili na bëri të ditur se ambasada ka marrë sinjalizime të ngjashme për këtë rast, dhe ka nisur prej kohësh komunikimet e duhura istitucionale pranë shtetit shqiptar dhe atij italian. “Vendi ynë aktualisht nuk ka asnjë konsull në Torino dhe as në Piemonte. Zoti Firera është një ish-konsull nderi i Republikës së Shqipërisë për Provincën e Torino-s”, deklaron Ambasadori.
Në të ashtuquajturin website të konsullatës së Torino-s, mësojmë se “Konsulli” ka kryer aktivitete pa ndërprerje dhe vazhdon të ushtrojë mandatin e tij edhe sot. Përveç kësaj mendojmë se është çorientues fakti që materialet e aktiviteteve nuk përmbajnë referime të sakta kohore. Normalisht disa foto nuk mjaftojnë për të përligjur aktivitete të kryera jashtë mandatit. “Çdo individ merr përsipër përgjegjësitë e veprimeve të veta” – na thotë ambasadori Kola, në lidhje me këto sjellje të Firera-s.
Edhe Albanianews rrezikoi të ushqente këtë mekanizëm, duke i drejtuar një ftesë Firera-s, në cilësinë e konsullit të nderit, për aktivitetet e organizuara në datë 12 qeshor në Modena. Zoti Firera na u përgjigj të nesërmen e mailit të nisur prej nesh, duke u nënshkruar si Konsull Nderi i Shqipërisë në Piemonte.
Për shkak të kësaj situate, disa shoqata shqiptare të zonës së Torinos u kanë dërguar një komunikatë të gjitha enteve publike të interesuara për t’i informuar mbi përfundimin e mandatit të zotit Firera. U informuam edhe ne mbi këtë çështje. Institucioni që lëshon Exequatur-in konsujve të nderit në Itali, është Ministria e Punëve të Jashtme italiane. Në faqen e internetit të kësaj ministrie gjendet në dispozicion për publikun lista e të gjithë konsujve të nderit aktualisht në detyrë, e përditësuar në datën 7 qershor 2010. Në konsullatën shqiptare të Torino-s nuk figuron asnjë konsull nderi.
Për këtë i kërkuam edhe ambasadorit Kola që edhe faqja e internetit e ambasadës sonë të përditësohej me emrat e konsujve aktualish në detyrë. “Ambasada do të bëjë të gjitha modifikimet e nevojshme, në mënyrë që në web sitin tonë të rezultojne vetëm emrat e konsujve aktualisht në detyrë”, pohoi ambasadori Kola.
Sipas Giovanni Lauria, drejtor i Zyrës së Dhomës së Tregtisë së Tiranës në Torino, Firera lëviz duke përdorur titullin diplomatik që nuk i përket më “duke çorientuar ente publike, institucione, dhe njerëz me rang në këto”. “Kjo – vazhdon Lauria – dëmton edhe imazhin e atyre që veprojnë në korrektësi për të ndihmuar mardhëniet e mira dypalëshe Itali – Shqipëri”.
Gjatë kërkimeve te bëra në internet, hasëm edhe një lajm tjetër në faqet online të gazetës italiane “La Repubblica”. Në datë 12 prill 2010 në Bari është zhvilluar një takim me titull “Giornata d’amicizia Italia – Albania”. Ndër të tjerë merrte pjesë edhe Konsulli i nderit për Toscana-n, Lutfi Guri. Atëhere përsëri kontrolluam listat e Ministrisë së Punëve të Jashtme italiane dhe nuk rezultonte të kishte konsull nderi aktualisht në Firenze. “Zoti Guri ka qenë konsull nderi i Shqipërisë për provincën e Firenze-s deri në vitin 2006 – na thotë sërish Ambasadori Kola.
Ngjarje të tilla dhe sjellje jo trasparente, përveç gjykimit që mund të kemi mbi individët, sigurisht nuk ndihmojnë Shqipërinë dhe komunitetin shqiptar që jeton në Itali. Ne shpresojmë që istitucionet shqiptare dhe ato italiane të mos lejojnë në të ardhmen përsëritjen e situatave të tilla. Gjithashtu, mendojmë se ka ardhur koha që edhe shoqatat shqiptare të rrisin nivelin e tyre, duke shmangur që këto sjellje të krijojnë dasi jo të dobishme në komunitetin shqiptar.
I kontaktuar nëpërmjet mailit dhe telefonikisht, zoti Firera nuk u tregua i gatshëm për t’iu përgjigjur pyetjeve të Albania News. Sidoqoftë, ngelemi në dispozicion për çdo përgënjeshtrim të mundshëm.
