Siç citojnë mediat italiane, Komisioni Evropian ka paralajmëruar dje se ligjet kombëtare që favorizojnë lejet e qëndrimit dhe dhënien e shtetësisë shkaktojnë pasiguri në shumë fronte, duke filluar me vetë sigurinë.
Është hera e parë që ekzekutivi i Komunitetit thekson rreziqet në një zonë që tradicionalisht është një kompetencë kombëtare. Kjo vërejtje vlen dhe për Italinë e cila ka rishikuar ligjin e vendbanimit në vitet e fundit.
“Të bëhesh shtetas i një vendi anëtar do të thotë të bëhesh qytetar evropian, me të gjitha të drejtat që pasojnë, duke përfshirë lëvizjen e lirë dhe qasjen në tregun e përbashkët”, tha në Bruksel komisioneri i drejtësisë Vera Jourova.
“Një person që merr nënshtetësinë e një vendi anëtar duhet të ketë një lidhje të vërtetë me të këtë vend anëtar. Duam më shumë transparencë në mënyrën se si jepet shtetësia dhe më shumë bashkëpunim midis vendeve anëtare”.
Tre vende kanë rishikuar ligjin mbi shtetësinë në mënyrë shumë liberale: Bullgaria, Malta dhe Qiproja. Këto tre shtete anëtare nuk kërkojnë as vendqëndrim fizik, as ndonjë lidhje të caktuar të personit që përfiton shtetësinë. Vendimi shpesh bazohet në regjistrimin e popullsisë. Sipas Komisionit, kjo zgjedhje përfshin rreziqe në drejtim të sigurisë, pastrimit të parave dhe evazionit fiskal. Për më tepër, Brukseli kritikon gjithashtu mungesën e transparencës nga ana e tre qeverive.
Një çështje tjetër është ajo e autorizimit të qëndrimit nga shtetas të vendeve të treta. Ka 20 qeveri që gjatë viteve kanë vendosur të lehtësojnë qëndrimin në vendin e tyre: Bullgaria, Republika Çeke, Estonia, Irlanda, Greqia, Spanja, Franca, Kroacia, Italia, Qiproja, Letonia, Lituania, Luksemburgu, Polonia, Portugalia, Rumania, Sllovakia dhe Mbretëria e Bashkuar. Komisioni thekson se vendbanimi jep liri të plotë të lëvizjes në të gjithë zonën Shengen.
Ndërkohë që hyrja e shtetasve të palës së tretë në Bashkimin Evropian është e rregulluar në nivel komunitar, vendimi në lidhje me qëndrimin e personit është kompetencë kombëtare. Ekzekutivi i komunitetit është i shqetësuar për sigurinë, gjithashtu sepse shpesh nuk ka asnjë detyrim të pranisë fizike dhe shpesh mbizotëron mungesa e transparencës. Në një përpjekje për të rritur ndërgjegjësimin midis vendeve anëtare, Komisioni synon të krijojë një grup pune për të mbledhur përfaqësuesit kombëtarë.
Në këtë kuptim, Brukseli kujton se një vend anëtar duhet gjithashtu të veprojë në përputhje me ligjin e Komunitetit në fushat që janë brenda kompetencave të tij.Prandaj, Komisioni thekson se qeveritë duhet të marrin parasysh rregullat ndër të tjera kundër pastrimit të parave, shmangies së taksave dhe evazionit. Në vitet e fundit, shumë vende kanë vendosur të zgjidhin rregullat kombëtare ose për të tërhequr investime dhe për të rritur të ardhurat tatimore, ose për të kompensuar ikjen e trurit.
