Shuarja e albanalogut më të madh në botë sot, Robert Elsie, është një humbje e madhe për kulturën shqiptare, për historinë dhe për vlerat shekullore te saj, per antropologjinë, gjuhën e përkthimin, per studimet letrare e letersine, per kritikën letrare, per për fotografinë historike, etj, etj. Robert Elsie është poliedrik, i shumëplanshëm, hulumtues pasionant, zbulues i rëndësishëm, me një Shqiperi ideale që e deshi shumë e i kushtoi jetën.
Robert Elsie guxonte si një intelektual i lartë, Ai e mbrojti Shqipërinë në botë, “Çështjen Shqiptare” dhe e bashkoi në veprën e Tij me Kosovën dhe Çamërinë, pa u terhequr nga kërcënimet ballkanike e mosmirenjohja dhe i dha zë Shqipërisë, të flasë anglishten e Tij.
Ai dukej sikur e deshi çdo shqiptar dhe bëri për ta, i mbeshteti kudo, deri dhe në Tribunalin e Hages, botoi antologji shqiptare, folklor, poetë nga të gjitha trevat, tregime, romane, nga letërsia jonë e ndaluar e shkrimtarët e burgosur, studime, albume, guida, etj, etj, deri dhe te botimi i “Lahutës së Malcisë” së Fishtës në anglisht, një kryepunë duke arritur kështu, siç thotë dhe vetë, të përplotësonte eposin europian. Kështu bëri dhe me Kanunin e lashtë të shqiptarëve, të Lek Dukagjinit.
Pelegrin i tempujve të Shqiperisë, shtegtar i maleve tona, adhurues i bregdetit, qytetar i Tiranës, mik i mrekullueshëm me ne. Mungesën e Tij të dhimbëshme e mbush vepra e Tij e madhe, sa enciklopedike, po aq dhe akademi e shkollë, rilindase dhe moderne, e qendrueshme dhe frymëzuese per vazhdimësi.
Është nder që Shqiperia ta shpallë bir të vetin dhe ta mbajë si të tillë.
Robert Elsie, figlio spirituale dell’Albania
La scomparsa del più grande albanologo del mondo esistito fino ad oggi, Robert Elsie, costituisce una grave perdita per la cultura albanese, per la sua storia ed i suoi secolari valori, per l’antropologia, per la linguistica e la traduzione, per gli studi letterari e la letteratura, per la critica letteraria, per la fotografia e le immagini storiche ecc.
Robert Elsie è stata una figura poliedrica, eclettico, un ricercatore appassionato, uno scopritore importante nei riguardi di un’ Albania ideale, a cui era molto affezionato ed alla quale dedicò tutta la sua vita.
Robert Elsie possedeva un’audacia da intellettuale di alto livello.
Lui ha difeso l’Albania nel panorama mondiale, ha avuto lo stesso atteggiamento per la tutela della “Questione Albanese”e, nella sua opera, l’ha presentata unita al Kosovo ed alla Ciamuria, senza sottrarsi alle minacce balcaniche e ha dato voce all’Albania di parlare il suo inglese.
Lui ha dato l’impressione di essere stato affezionato ad ogni singolo albanese, dedicandosi molto agli albanesi, offrendo sempre a loro il suo supporto, anche nel tribunale dell’Aia.
Ha pubblicato antologie albanesi, parte del suo folclore, opere di poeti di tutte le regioni albanesi, racconti, romanzi dalla nostra letteratura proibita e opere dei nostri scrittori carcerati, ha pubblicato degli studi, degli album, delle guide sull’Albania, ecc … per arrivare fino alla pubblicazione della celeberrima opera letteraria albanese “Lahuta e Malcis”- “Il Liuto della Montagna”- di Padre Gjergj Fishta in inglese. Questa impresa ha costituito un capolavoro da parte sua che, come aveva precisato lui stesso, ha contribuito a rendere completo l’epos europeo.
Stessa cosa ha fatto anche con il Codice Antico di Leggi consuetudinarie albanesi, “Il Kanun di Lekë Dukagjini”.
È stato un pellegrino dei templi albanesi, un viaggiatore delle nostre montagne, un ammiratore del litorale albanese, un cittadino di Tirana, un amico meraviglioso per noi.
La Sua mancanza dolorosa viene colmata dalla Sua grande opera, tanto enciclopedica, quanto accademica e scolastica, rinascimentale e moderna, costante e fonte di ispirazione per il seguito.
È un onore per l’Albania, che essa lo proclami “figlio suo” e che lo custodisca da tale.
Di Visar Zhiti Tradotto dall’albanese in italiano per Albania News, Adela Kolea.
