Siç shumë prej jush dinë tashmë, me datë 24 Korrik rreth orës 00:00, u trasmetua për herë të dytë në RAI3, dokumentari “Radici” (“Rrënjët”) në Shqipëri. Ndërkohë që falenderojmë RAI-in dhe ideatorin e këtij emisioni Davide Demichelis për përkushtimin dhe pasionin që përcolli, konsiderojmë interesante e të udhës të ndajmë me lexuesit tanë një pjesë të filmimive të xhiruara me anë të një celulari. Filmime këto që RAI vendosi të mos i trasmetojë në dokumentar sepse “Radici” nuk merret me gazetari hetuese apo politikë. Ky emision nuk ka për qëllim rrëfimin e historisë së popujve e vendeve, por historinë personale të një individi dhe në këtë rast, tregohet historia personale e Sonilës.
Më poshtë pra, do të mund të shihni çfarë ndodhi në teritorin grek ndërsa vtetëm dy shqiptarët e ekspeditës së RAI-t (Sonila Alushi dhe shoferi i automjetit) u ndaluan, pa asnjë motiv, nga forcat e policisë greke. Ndalim që mbetet ende i pa shpjegueshëm, aq sa Sonila vendosi t’u drejtojë një letër autoriteteve greke për të kuptuar më mirë arsyet të asaj që, filmimet mund të konfirmojnë, duket si abuzim atutoriteti.
Do të gëzohemi, natyrisht, nëse ky version do të përgënjeshtrohet nga burimet e autoriteteve greke të cilët mund të na përgjigjen duke na shkruar për të vërtetuar nevojën e sigurisë publike e cila u përdor si justifikim për ndalimin e dy shtetasve shqiptarë.
Ambasada e Greqisë në Romë, Itali
Ambasada e Greqisë në Tiranë, Shqipëri
Të nderuar Zotërinj Ambasadorë
Quhem Sonila Alushi, jam 36 vjeç dhe jam një qytetare shqiptare me vendbanim në Itali prej 17 vjetësh. Por, origjina ime i ka rrënjët në Çamëri ose Thesprotia, nëse preferoni.
Po ju shkruaj për t’ju bërë të njohur një ngjarje që na ndodhi në qytezën Margariti me datë 17 Maj 2015. Gjendesha atje bashkë me stafin e televizionit italian RAI3. Kjo sepse jam zgjedhur si protagoniste e dokumentarit “Radici” (“Rrënjët”). Bëhet fjalë për një program që realizon një udhëtim në kërkim të rrënjëve, të të afërmëve, të vendeve dhe kujtimeve të sejcilit prej protagonistëve. Në Margariti ekzistojnë ende shtëpitë e rrënuara të çamëve, midis të cilave, edhe shtëpia që ishte e gjyshit tim nga babai.
Gjatë xhirimive, një zotëri që u prezantua si një nga policët e zonës, na ndërpreu punën duke kërkuar ta ndiqnim për në rajon. Fillimisht reaguam me mosbesim e pasi kërkuam një dokument identifikimi, zotëria na tregoi në distancë dokumentin pa thënë emrin dhe mbiemrin e tij. Menduam se mos pa dashur kishim shkelur ndonjë ligj, madje dyshuam për ndonjë shkelje rrugore, ndaj vepruam siç urdhëroi.
Ishim të qetë dhe të dispunueshëm, siç duhet kur je mik, e siç kam qënë gjithmonë në tokën e të parëve të mi. Ndaj, me siguri, do të kuptoni më së miri habinë tonë kur sapo vumë këmbën në rajon, i njëjti polic na pyeti nëse kishte shqiptar midis nesh!
U përgjigja që unë isha shqiptare, dhe në të njëjtën mënyrë veproi edhe shoferi i automjetit tonë. Dorëzuam pashaportat tona të cilat u fotokopjouan. Kur na kërkoi ta ndiqnim në zyrën e tij për t’ju përgjigjur disa pyetjeve, normalisht u ngritëm e u dirigjuam drejt saj të gjithë. Por, zotëria, me ton të shpejtë e të bezdisur, na shpjegoi me anë të një përkthyesi në shqip, që në zyrë i duheshin vetëm dy qytetarët shqiptarë! Kërkesa e arsyeshme për shpjegim rreth kësaj sjelljeje që drejtuan shoqëruesit tanë italianë, u ndoq nga një grindje që ushqeu akoma me shumë tensionin. Preferova të qetësoj miqtë e mi duke e ndjekur këtë zotëri për të evituar dhe përfshirjen e ambasadës së tyre. Në fund të fundit, dukeqënëse nuk kisha shkelur asnjë ligj dhe asnjë rregull në territorin grek, nuk kisha përse të preokupohesha. Isha një qytetare e lirë në një shtet demokratik, apo jo?
Ndërkohë që bashkëudhëtarëve tanë, vini re, qytetarëve italianë u ofrohej kafeja, ne i përgjigjeshim pyetësorit të policit të Margaritit.
Desh të dinte ku kishin lindur gjyshët e mi; si quhet im at; si quhet mamaja ime; im shoq; fëmijët e mi! Dukej, me gjithë respektin, si një burokrat i Gjendjes Civile që i duhej të më emetonte një çertifikatë lindjeje! Por, nuk qe e mjaftueshme: desh të dinte dhe ku banoj; me çfare merrem, ku kam lindur e çfare po bënim ne Greqi! Desh të dinte në cilën mënyrë dhe kur kishim hyrë në kufi! Desh të dinte dhe se kur kishin ndërmend të iknim nga Greqia dhe çfarë kishim ndërmend të bënim mëtej! Të njëjtat pyetje i drejtoi edhe shoferit tonë! U përgjigjëm për gjithçka, të dy, me shumë qetësi.
Kërkesës time për shpjegime mbi këtë pyetësor, ju përgjigj duke thënë që: “Është një proçedurë e jona zonjë. Kemi zakonin të ndalojmë e të informohemi mbi të huajt që vizitojnë vendin tonë. Është një çështje sigurie për të mbrojtur qytetarët tanë nga keqbërësit e mundshëm!”
Pra zotërinj të nderuar, nga një grup prej pesë të huajsh nga të cilët tre italianë dhe dy shqiptarë, vetëm ne shqiptarët u ndaluam, u studjuam dhe u pyetëm për çështje sigurie, për të kuptuar pra, nëse ishim keqbërës të mundshëm!
Ndjehem e fyer; jam e skandalizuar; jam e hidhëruar; jam e indinjuar mga sjellia e forcave të rendit të qytezës së Margaritit.
Kur isha fëmijë, gjyshja ime më ka rrëfyer se ishte një mik grek nga Margariti ai që e ndihmoi familjen e saj duke i siguruar ushqime, veshje dhe kafshë ndërkohë që fshiheshin të terrorizuar nëper male. Jo, nuk ishin banditë. Ata fshiheshin për motivet që ju fort mirë i dini e të cilat preferoj të mos i përmend tani. E më ka treguar gjyshja edhe për një tjetër mik grek nga Katavothra i cili shoqëroi pë ta mbrojtur familjen e stërgjyshit tim deri në kufi me Shqipërinë. Dhe gjyshi im nga ana e mamasë, më ka shprehur shpesh se sa e donte gjuhën, muzikën dhe kulturën greke. E më ka dëftuar se sa mirë shkonte me fqinjët e tij grekë dhe se sa shumë miq të tillë kishte.
Ajo që po mundohem të them është se pamvarësisht fatit të mjerë që të afërmit e mi u detyruan të jetojnë, ata nuk më kanë eduakuar me urrejtje, me paragjykim e me mllef kundrejt popullit grek, përkundrazi: gjuha, vallet, muzika, traditat tuaja më janë përshkruar si gjëra për t’u çmuar e për t’u dashur. Ata më më kanë mësuar të respektoj njerëzit dhe vendin tuaj dhe unë kështu jam sjellë ngahera e kështu do të sillem gjithmonë.
Dhe është pikërsiht për këtë motiv, për këtë debi mirënjohjeje përkundrejt të parëve të mi, që po ju paraqes çka ju shkrova mësipër. Nuk është, për fat të keq, një ndodhi e re. Është një proçedurë kjo që gëlltisin shumë prej qytetarëve shqiptarë që dëshirojnë të vizitojnë shtëpitë e të parëve të tyre në Çamëri ose Thesprotia.
Çka ndodhi në atë tokë është një dramë e vërtetë që nuk do mund të mohoet apo fshihet përgjithmonë, dhe kjo sjellie diskriminuese e disa prej përfaqësuesve të shtetit tuaj, nuk i ndihmon aspak marredhëniet e mira prej fqinjësh. Ashtu siç nuk ndihmon as turizmin shqiptar në bregdetin tuaj. Por mbi të gjitha nuk ju ndihmon juve. Mjerisht, historia do të mbetet gjallë ngarkuar plot tmerr, dhe nuk ka aspak kuptim një çensurë e detyruar mbi memorien.
Më mirë të pranohet dhe të hulumtohet persekutimi çnjerëzor i mijra grave, fëmijëve dhe burrave çam. Është e vetmja mënyrë për ta përballuar e kapërcyer këtë fakt, a nuk mendoni?
Si mikeshë e popullit tuaj, këtë unë uroj. Që më në fund të shërohet fobia e të kaluarës tuaj, pa e fshehur apo shuar atë, por duke u ndërgjegjësuar, në respekt të çdo minoriteti.
Por unë edhe mund të gaboj, ndoshta. Mbase ndalimi ynë dhe shoqërimi në polici nuk kishte fare të bënte me genocidin çam, mbase. E nëse është kështu, do të gëzohem shumë duke lexuar shpjegimet tuaja mbi çka na ndodhi në Margariti, Çamëri, Thesprotia.
Me respekt dhe miqësi të vërtetë.
Sonila Alushi
Bergamo 24/07/2015
